Son günlerde basında yer alan haberlerden “booking.com” konusunda hepimizin haberi olmuştur. TÜRSAB’ın açtığı dava sonucu booking.com mahkeme kararıyla kapatıldı, ortalık karıştı.
Yine bildiğiniz gibi Uber uygulamasını yükleyip Türkiye’de de araba çağırabiliyorsunuz. Ancak bu da yasalarımıza uygun değil diye arabaları durdurulup ceza kesilebiliyor veya arabalara el konabiliyor.
Yaklaşık 70 milyar dolarlık piyasa değeriyle dünyanın en büyük taşımacılık şirketlerinden birine dönüşen Uber, son zamanların en başarılı yatırımlarından biri. Bir girişimci olarak Uber’in ülkemizde yasadışı taşımacılık suçlamasıyla yaşadığı sıkıntılara iki taraflı olarak bakmak gerektiğini düşünüyorum.
New York’a gittiğimde; araba seçeneklerinden, kolaylığından ve arabada bir şey düşürme ihtimalinde sürücüsünü hemen bulabildiğimden dolayı her zaman Uber’i tercih ediyorum. Bu sefer gittiğimde, arabadan inerken şoförün kendi ekranının fotoğrafını çektim.
Fotoğraftan da anlaşılacağı gibi… Bu Uber yolculuğum toplam 12.58 $ tutmuş. Bunun 3.15 $’ını Uber, toplam tutarın yüzde 6,75’i olan 0.85 $’ı New York eyaleti satış vergisi olarak, 0.24 $’ı da yine Uber şirketi Black Car fonu olarak alıyor. Geriye kalan ve ekranın en üstünde bulunan 8.34 $’ı da sürücüye kalan para. Yani ödediğim paranın sadece %66.3’ü sürücüye kalıyor. Bu ekranda görünen taraf. Gelin şimdi bu işlemin vergi boyutuna bakalım.
Üç vergilendirme birlikte işliyor: Birincisi ekranda gördüğünüz satış vergisi. Bunu New York eyaleti alıyor. Amerika’da her eyalet devlet mantığı ile yönetildiğinden New York eyaleti bu vergiyi alıyor. Diğer eyaletlerde bu vergi daha az veya daha fazla olabiliyor. Aslında bu vergiyi New York eyaletinde her yerde ödüyorsunuz. Restoranlarda, alışverişte her yerde bu vergi var. İkinci vergi ise Uber’in gelirlerinden ödediği kurumlar vergisi. Üçüncüsü de Uber sürücüsünün gelirleri üzerinden verdiği gelir vergisi. Burada, yasaya aykırı bir durum, vergi kaçırma da söz konusu olamaz, çünkü her şey kayıt altında ve elektronik yürüyor.
Gelelim Türkiye’ye… Uber Türkiye’de ne kadar vergi veriyor? Sıfır…
Uber, yurtdışında kurulduğu için kazançlarının vergilerini kurumlar vergisi olarak o ülkede ödüyorlar. Buna hem Avrupa Birliği, hem Türkiye hem de diğer ülkeler aslında karşı. Bu durum Google, Facebook gibi şirketlerde de sıkıntılı başladı, ancak Türkiye ofislerini açarak, ülkemizden elde ettikleri kazançların vergilerini yine ülkemizde vermeye başladılar ve sorun çözüldü.
Hazır konu açılmışken; yakın zamanda booking.com’un yaşadığı Türkiye hizmetlerinin durdurulması uygulamasını da farklı işletmek gerekirdi diye düşünüyorum. Erişimi hemen durdurmak yerine; ülkemiz sınırlarında şirketleşmeye gidilmesi yönünde uyarı yapılsa, belli bir süre içerisinde şirketleşmeye gidilmezse o zaman erişiminin engelleneceği bildirilseydi daha yumuşak bir geçiş yapılabilirdi diye düşünüyorum.
Uber’in veya diğer .com şirketlerinin kuruldukları ülkelerde kuruşuna kadar vergi verirken, ülkemizde sıfır vergi ile çalışıp para kazanmalarının ve bu paraları ülkelerine aktarmalarının ne kadar hakkaniyetli olduğu yorumunu sizlere bırakıyorum…